Bày tỏ lo ngại trước tình trạng tội phạm trên không gian mạng diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi, các đại biểu Quốc hội kiến nghị cần tiếp tục hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực này, xây dựng lực lượng chuyên trách mạnh về nghiệp vụ, công nghệ; song song đẩy mạnh tuyên truyền kỹ năng phòng, chống lừa đảo cho người dân.

Sáng 9/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2025. Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của các đại biểu là các giải pháp ứng phó với tội phạm trên không gian mạng và tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn biến phức tạp, tinh vi

Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Đồng Nai), trong năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự điều hành quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, công tác phòng, chống tội phạm đã đạt nhiều kết quả quan trọng.

Chính phủ, Bộ Công an và các ngành, địa phương đã chủ động nhận diện tình hình, đề ra các biện pháp phù hợp. Nhiều loại tội phạm nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng tiếp tục được kiềm chế. Nhiều chuyên án lớn về ma túy, tín dụng đen, buôn lậu, tham nhũng, kinh tế, chức vụ được triệt phá, 30 băng nhóm tội phạm hình sự đã bị xóa sổ…



Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn Đồng Nai). (Ảnh: DUY LINH)

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, đại biểu bày tỏ mối băn khoăn trước tình trạng tội phạm trên không gian mạng và tội phạm sử dụng công nghệ cao diễn biến hết sức phức tạp, hình thức tội phạm ngày càng tinh vi, lừa đảo đầu tư trực tuyến, chiếm đoạt tài sản ngân hàng, giả mạo cơ quan Nhà nước, thiệt hại kinh tế ngày càng lớn, nhiều vụ án xuyên quốc gia, đối tượng ở ngoài nước điều hành từ xa.

Bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Lâm Đồng) thẳng thắn nhìn nhận rằng công tác ngăn chặn tội phạm, trong đó có tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng vẫn chưa thực sự đáp ứng được mong mỏi và kỳ vọng của nhân dân.

Đại biểu nêu thực tế, số vụ việc người dân bị lừa đảo thông qua các hình thức giả mạo ngân hàng, cơ quan công an, tòa án, đầu tư tài chính, mua bán hàng hóa qua mạng vẫn diễn ra với tần suất cao, nhiều người bị chiếm đoạt toàn bộ tài sản tích lũy cả đời, thậm chí rơi vào cảnh nợ nần, bế tắc.

Không ít vụ việc, nạn nhân chỉ kịp trình báo cho cơ quan chức năng, nhưng việc truy vết dòng tiền, xác định đối tượng cầm đầu và thu hồi tài sản vẫn gặp nhiều trở ngại khi các đối tượng sử dụng tài khoản ngân hàng không chính chủ, quỹ điện tử ảo, máy chủ đặt ở nước ngoài, hoạt động có tổ chức và xuyên quốc gia. Đây là vấn đề cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm trong thời gian qua.

Dẫn báo cáo của Chính phủ cho thấy tình hình tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông những năm gần đây được các ngành chức năng kiên quyết xử lý và có xu hướng giảm, tuy nhiên đại biểu cho rằng tính chất, mức độ nguy hiểm còn phức tạp, tinh vi và còn thiệt hại vẫn rất lớn.

Điển hình như vụ Phó Đức Nam cùng đồng bọn lừa đảo đầu tư tài chính, chiếm đoạt hơn 5 nghìn tỷ đồng của hàng ngàn người bị hại trên cả nước; hay vụ án đường dây lừa đảo xuyên biên giới do Công an tỉnh Bắc Ninh triệt phá, đặt trụ sở tại nước ngoài có các đối tượng chiếm đoạt gần 1 nghìn tỷ đồng.

Các vụ việc trên cho thấy tính chất, mức độ nguy hiểm, thủ đoạn hành vi và các quy mô ngày càng lớn của tội phạm lừa đảo công nghệ cao. Đồng thời cũng phản ánh những khó khăn rất lớn trong công tác phát hiện, điều tra và xử lý, thu hồi tài sản cho người bị hại.

Xây dựng lực lượng chuyên trách mạnh về nghiệp vụ và công nghệ

Để nhân dân an tâm, an toàn khi thực hiện các giao dịch trên môi trường số, thực hiện công dân số và không bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, đại biểu Nguyễn Hữu Thông kiến nghị Chính phủ tập trung hoàn thiện pháp luật về phòng, chống tội phạm công nghệ cao, bảo vệ dữ liệu cá nhân, quản lý nền tảng số và trung gian thanh toán.



Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Lâm Đồng). (Ảnh: DUY LINH)

Bên cạnh đó, đại biểu kiến nghị tăng cường đầu tư nguồn lực, trang thiết bị, đào tạo chuyên sâu cho lực lượng chuyên trách. Đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế trong việc truy vết, thu hồi tài sản xuyên biên giới; siết chặt quản lý sim rác, tài khoản ngân hàng không chính chủ, thanh tra các nền tảng có nguy cơ cao phát sinh lừa đảo.

Mặt khác, đại biểu cần nâng cao hiệu quả tuyên truyền, trang bị kỹ năng phòng, chống lừa đảo cho người dân.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh kiến nghị hoàn thiện thể chế pháp luật về công nghệ cao, tiếp tục hoàn thiện pháp luật về an ninh mạng, dữ liệu cá nhân, tài sản ảo, tiền ảo; sớm ban hành các quy định đồng bộ, rõ ràng nhằm phòng ngừa và xử lý tội phạm công nghệ cao; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong dẫn độ, thu hồi tài sản, điều tra xuyên biên giới, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới.

“Chúng ta cần phải xây dựng lực lượng chuyên trách mạnh về nghiệp vụ và công nghệ, tăng cường đầu tư trang thiết bị hiện đại, hình thành các trung tâm phân tích dữ liệu lớn phục vụ điều tra, nâng cao năng lực an ninh mạng, đào tạo nhân lực về trí tuệ nhân tạo AI truy vết số, điều tra số”, đại biểu kiến nghị.

Cũng theo đại biểu, cần tăng cường giáo dục pháp luật trong nhà trường, xử lý mạnh tay các nội dung bạo lực, độc hại trên mạng xã hội; nâng cao trách nhiệm gia đình, nhà trường, xã hội trong quản lý, định hướng thanh, thiếu niên; kiểm soát game online, nền tảng xã hội có nguy cơ lôi kéo trẻ em.



Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Thái Nguyên). (Ảnh: DUY LINH)

Nhận định dù tỷ lệ tội phạm năm nay giảm sâu, song đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Thái Nguyên) cho hay, người dân vẫn cảm thấy lo lắng trước tình hình lợi dụng công nghệ cao để phạm tội, lừa đảo trên không gian mạng; dụ dỗ việc nhẹ, lương cao để đưa người qua biên giới và sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực phẩm, thuốc chữa bệnh.

Do đó, đại biểu kiến nghị Bộ Công an tiếp tục phát huy những thành quả trong thời gian qua, liên tục mở các đợt cao điểm để trấn áp, tấn công mạnh các loại tội phạm này.

THU HẰNG