Theo chuyên gia, tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống ngân hàng mà chủ yếu khai thác sự thiếu cảnh giác của người dân.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Phúc Uyên.

Chiều 18/12, Tạp chí An ninh mạng Việt Nam (Hiệp hội An ninh mạng quốc gia) tổ chức hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số” nhằm nhận diện và phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số đang có xu hướng gia tăng với các thủ đoạn mới, tinh vi của tội phạm công nghệ cao.

Theo Vụ Thanh toán - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, từ đầu năm đến nay thông qua hệ thống SIMO đã phát hiện 592.000 bản ghi tài khoản thanh toán/ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. Cơ quan này đã cảnh báo khách hàng và ngăn chặn hàng trăm nghìn lượt giao dịch, bảo vệ hơn 2.570 tỷ đồng khỏi rủi ro.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05, Bộ Công an), chỉ ra trong 8 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, với tổng thiệt hại ước tính trên 1.660 tỷ đồng. Đáng chú ý, phần lớn các vụ việc liên quan trực tiếp đến giao dịch tài chính và các ứng dụng ngân hàng số.

Theo Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Chi hội trưởng Chi hội Phía Nam, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, nguyên Phó Cục trưởng A05, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là xu thế tất yếu và mang lại nhiều giá trị cho nền kinh tế, song cũng đang đối mặt với nhiều thách thức mới khi tội phạm lừa đảo qua ứng dụng ngân số ngày càng tinh vi.

Ông đánh giá, tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng, mà chủ yếu khai thác yếu tố con người do thiếu cảnh giác của khách hàng đến các lỗ hổng trong nhận thức an toàn thông tin.

“Lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số hiện nay không còn là hiện tượng cá biệt, mà đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và niềm tin của người dân”, Thiếu tướng Lê Minh Mạnh nhận định.

Đại diện Hiệp hội An ninh mạng quốc gia cho rằng, báo chí với khả năng tiếp cận rộng rãi và nhanh chóng, có vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức, giúp người dân không trở thành "mắt xích yếu" trên không gian mạng.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho rằng, vai trò của báo chí hiện nay là hết sức quan trọng trong công tác nhận diện và phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số từ sớm, từ xa.

“Báo chí không chỉ là kênh phản ánh các vụ việc sau khi xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, tuyên truyền, giáo dục cộng đồng, góp phần hình thành “lá chắn nhận thức” cho xã hội. Mỗi bài viết, mỗi bản tin chính xác, kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần bảo vệ người dân trước những rủi ro trên không gian mạng”, ông nói.



Các chuyên gia thảo luận tại hội thảo. Ảnh: Hà An.

Tại hội thảo, đại diện Ngân hàng Nhà nước, các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: phishing (giả mạo website, ứng dụng ngân hàng), smishing (tin nhắn giả mạo thương hiệu), vishing (gọi điện giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng), cài cắm mã độc trên thiết bị di động, cũng như các thủ đoạn mới sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để tạo dựng kịch bản lừa đảo tinh vi.

Đáng lo ngại, nhiều vụ việc không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính cho người dân mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức tín dụng.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Khu vực II đánh giá, ngân hàng số mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế và người dân, nhưng chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với sự an toàn và niềm tin.

Ngân hàng Nhà nước đã và đang ban hành nhiều quy định, tiêu chuẩn nhằm nâng cao mức độ an toàn hệ thống thông tin, đồng thời yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường biện pháp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong giao dịch điện tử.

Hà An