Theo Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), 8 tháng đầu năm 2025 cả nước ghi nhận 1.500 vụ lừa đảo trên không gian mạng, thiệt hại hơn 1.660 tỷ đồng. Chuyên gia cảnh báo thủ đoạn ngày càng tinh vi, nhất là phát triển công nghệ của tội phạm.

Phát biểu tại Hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số”, do Tạp chí An ninh mạng Việt Nam tổ chức tại TP.HCM chiều ngày 18/12, Thiếu tướng, TS Lê Minh Mạnh, nguyên Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), Chi hội trưởng Chi hội phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, nhấn mạnh: chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là xu thế tất yếu, mang lại nhiều giá trị cho nền kinh tế, song cũng đối mặt với không ít thách thức khi tội phạm mạng lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số ngày càng tinh vi.



Thiếu tướng, TS Lê Minh Mạnh, nguyên Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao (A05 – Bộ Công an)

“Tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng mà chủ yếu khai thác yếu tố con người, từ sự thiếu cảnh giác của khách hàng đến các lỗ hổng trong nhận thức về an toàn thông tin”, Thiếu tướng Lê Minh Mạnh nhấn mạnh.

Từ đầu năm đến nay, thông qua Hệ thống thông tin hỗ trợ quản lý, giám sát và phòng ngừa rủi ro gian lận trong hoạt động thanh toán (SIMO), cơ quan chức năng đã phát hiện 592.000 bản ghi tài khoản thanh toán và ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. Qua đó, hệ thống đã cảnh báo khách hàng, ngăn chặn hàng trăm nghìn lượt giao dịch và bảo vệ hơn 2.570 tỷ đồng khỏi nguy cơ rủi ro.

A05 – Bộ Công an cũng thống kê, trong 8 tháng đầu năm 2025 đã ghi nhận 1.500 vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, với tổng thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỷ đồng.

Tại hội thảo, TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng (IIB), cho biết tại Việt Nam, trong tổng thiệt hại do lừa đảo trên mạng, khoảng 80% xảy ra trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, chủ yếu trong quá trình người dùng thao tác trên smartphone.



TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và Kinh tế ứng dụng (IIB)

Các phương thức lừa đảo ứng dụng số tại Việt Nam hiện nay chủ yếu là thao túng tâm lý kết hợp sử dụng công nghệ. Những hình thức phổ biến gồm: app ngân hàng giả mạo, thuê mở tài khoản, lừa đảo xuyên quốc gia, giả danh cơ quan chức năng…

Trong năm 2024, đã có nạn nhân bị chiếm đoạt số tiền lên tới 15,3 tỷ đồng. Đáng chú ý, thời gian gần đây xuất hiện các thủ đoạn sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để dựng kịch bản lừa đảo tinh vi, gây thiệt hại lớn về tài chính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của các tổ chức tín dụng.

“Thách thức lớn nhất trong 3 năm tới là tốc độ phát triển công nghệ của tội phạm; trong khi việc cân bằng giữa bảo mật, trải nghiệm người dùng và nhận thức an toàn thông tin vẫn còn nhiều hạn chế” - TS Đinh Thế Hiển nhận định.

Từ thực tiễn trên, các chuyên gia và luật sư cho rằng, để người dân không còn là “mắt xích yếu” trên không gian mạng, bên cạnh chế tài và giải pháp công nghệ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, ngân hàng, lực lượng chức năng và cơ quan báo chí.

Việc nhận diện và phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số cần được triển khai trên ba trụ cột: Công nghệ – Quy trình – Con người. Trong đó, báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng, là cầu nối đưa thông tin cảnh báo đến xã hội, góp phần phòng ngừa rủi ro, nhận diện và ngăn chặn lừa đảo từ sớm, từ xa trong kỷ nguyên ngân hàng số.

Hà Khánh/VOV - TP.HCM